Samorządy muszą włączyć się w tworzenie stref ekonomicznych

Być może już w czerwcu pierwsi przedsiębiorcy będą mogli złożyć wnioski o przyznanie ulg podatkowych w związku z ustawą o wspieraniu nowych inwestycji. Dokument czeka jeszcze na podpis prezydenta. Nowe przepisy zakładają, że specjalne warunki dla prowadzenia działalności będzie można uzyskać w całym kraju, a nie tylko w wyznaczonych Specjalnych Strefach Ekonomicznych. Choć większość specjalistów widzi wielką szansę rozwoju w nowych przepisach, pojawiają się także głosy hamujące hurraoptymizm. - Poczekajmy na przepisy wykonawcze - mówi Cezary Przygodzki z firmy Dentnos.

• "Cała Polska specjalna strefą ekonomiczną" - hasło stanie się faktem, kiedy prezydent podpisze ustawę o wspieraniu inwestycji.
• Wsparcie w postacie zwolnienia podatkowego, będzie można uzyskać w całej Polsce a nie tylko w wyznaczonych strefach ekonomicznych.
• Mimo ulg, przed przedsiębiorcami wiele wyzwań. Jednym z nich może być niskie bezrobocie. Inwestorzy mogą mieć problem z pozyskaniem pracowników.
• Nowe prawo nie jest idealne. Jak oceniają specjaliści, niektóre zapisy ustawy rodzą ryzyko dla inwestorów.
• Ustawa nie przyniesie zakładanych efektów, jeśli nie uda się osiągnąć wielopoziomowego porozumienia pomiędzy inwestorami a władzami ze szczebla centralnego i samorządowego.

Ustawa o Specjalnych Strefach Ekonomicznych (SSE) została uchwalona w 1994 roku. Do tej pory, jej obszarem objęto około 25 tys. ha terenów. W ciągu 24 lat, SSE przyciągnęły inwestycje, których wartość szacuje się na około 110 mld zł, co pozwoliło na stworzenie około 220 tys. miejsc pracy.

- 20 lat temu Polska walczyła z wysokim bezrobociem, które sięgało nawet 40 proc. Stworzyliśmy 14 stref ekonomicznych, których zadaniem było stworzenie miejsc pracy i ściągnięcie do Polski kapitału. To się udało. Teraz dla inwestorów kłopotem może być brak pracowników, bo bezrobocie wynosi obecnie 6,3 proc. - ocenia Tadeusz Kościński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii.

Czytaj także: Nowe wyzwania dla stref ekonomicznych: niedobór pracowników i wsparcie szkolnictwa branżowego

Nowe przepisy, które czekają na podpis prezydenta zakładają, że specjalne ulgi podatkowe, będzie można uzyskać już nie tylko w wyznaczonych SSE, ale w całym kraju. Przedstawiciele rządu zapowiadają, że pierwsze wnioski o ulgi przedsiębiorcy będą mogli składać już w czerwcu 2018 roku. Ich rozpatrzenie ma trwać tylko około 30 dni.

- Zdecydowaliśmy, że cała Polska stanie się specjalną strefą ekonomiczną. Poprzednio wspieraliśmy duże firmy, bo chcieliśmy przyciągnąć duży kapitał i stworzyć dużo miejsc pracy. Teraz skupiamy się na wspieraniu małych i średnich przedsiębiorstw. Mamy nadzieję, że ze specjalnych warunków skorzystają przede wszystkim polskie firmy - mówi minister Kościński - Teraz nie można się jednak skupiać tylko na tworzeniu nowych miejsc pracy. Te miejsca pracy muszą się odznaczać jakością - zaznacza.

Przepisy o inwestycjach stracą sens, jeśli nie będzie współpracy na wielu poziomach

Obecna stopa bezrobocia, wynosząca ok 6,3 proc. (według najnowszych danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej), jest najniższą w Polsce od 1989 roku. Nie jest to jednak wskaźnik jednolity dla całego kraju. Jak wyliczył minister Tadeusz Kościński, różnica w stopie bezrobocia dla samorządów o podobnej wielkości i strukturze, może wynosić nawet kilkanaście procent. Zdaniem specjalistów, nowe przepisy o strefach ekonomicznych, mogą te dysproporcje zniwelować.

- Środowiska gospodarcze od lat pukały do rządzących, aby dać im szansę na zwolnienia podatkowe. Nowe prawo jest nie tylko fundamentalne ale także fenomenalne. Daje szansę na zmniejszenie różnic w rozwoju gospodarczym pomiędzy regionami w Polsce - uważa Marcin Chludziński, prezes zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu.

O tym, jak środowiska gospodarcze wykorzystają szansę na rozwój, którą dostali w postaci nowych przepisów, zdecyduje ich współpraca z innymi podmiotami, m.in. z samorządami.

- Nie możemy wszędzie budować tego samego - twierdzi dr Jan Pamuła, prezes Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego - Wkładem samorządów w tworzenie stref ekonomicznych, powinno być rozsądne planowanie, czyli uchwalanie planów zagospodarowania przestrzennego. Trzeba to jednak robić w ten sposób, aby na danym terenie powstawało tylko to, czego w okolicach brakuje - tłumaczy.

Czytaj także: Inwestycje: Rekordowy rok specjalnych stref ekonomicznych

Na konieczność "wyjścia do ludzi" z branży okołobiznesowej i samorządowej wskazuje także Janusz Michałek, prezes Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej (KSSE). Jak ocenia, województwo śląskie to jeden z najatrakcyjniejszych terenów inwestycyjnych nie tylko w Polsce, ale i całej Europie. Wśród zalet wymienia m.in. dobre skomunikowanie i uzbrojenie terenów. Wskazuje jednak, że metropolia, jako teren inwestycyjny, ma także swoje wady.

- Tereny inwestycyjne na Śląsku mają wielu właścicieli. Tylko poprzez stworzenie wspólnej polityki inwestycyjnej uda się sprawić, aby region oraz cała Polska stały się znów atrakcyjne dla zagranicznego inwestora - ocenia prezes Michałek.

Niektóre zapisy ustawy są bezsensowne. Inwestorom trzeba zaufać

Przed hurraoptymizmem wobec przepisów uspokaja Cezary Przygodzki z firmy Dentos. Jego zdaniem, pełny sukces ustawy będzie można ogłosić dopiero po wydaniu przepisów wykonawczych, czyli odpowiednich rozporządzeń. Ponadto, jego zdaniem, ustawodawca popełnił kilka błędów, umieszczając w ustawie zupełnie niepotrzebne lub wręcz szkodliwe zapisy.

Jako przykład tego drugiego, wskazał możliwość zawieszenia wydawania decyzji o wsparciu inwestycji. Jego zdaniem, po stronie przedsiębiorców zrodzi to ryzyko inwestycyjne.

- Każdy rynek musi być przewidywalny. Nagle może okazać się, że decyzje o wsparciu nie będą wydawane. Wpływy z podatku dochodowego nie są najważniejsze dla budżetu państwa. Rozumiem, że ustawodawca chciał wprowadzić swego rodzaju bezpieczniki do przepisów, ale te konkretne zapisy tworzą niepotrzebne ryzyko po stronie inwestora - ocenia Cezary Przygodzki.

Specjalista Dentosa, zwraca także uwagę na kolejny aspekt nowych przepisów, który jego zdaniem budzi wątpliwości. Chodzi o możliwość cofnięcia zwolnienia od podatku dla przedsiębiorcy, jeśli udowodni się mu, że uzyskanie wsparcia było jego głównym celem.

- Ten przepis jest zupełnie zbędny, bo uszczelnianie systemu podatkowego postępuje. Osobiście nigdy nie spotkałem się z sytuacją, żeby uzyskanie zwolnienia podatkowego było głównym celem przedsiębiorcy, choć jest to oczywisty element mający inwestora przyciągnąć - komentuje Cezary Przygodzki.

Artykuł powstał podczas panelu "Cała Polska specjalną strefą ekonomiczną" podczas 10. Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.