W Enei szybko rosną zielone moce. Setki megawatów jeszcze w tym roku

- W ubiegłym roku do sieci Enei Operator przyłączyliśmy blisko 47 tys. źródeł OZE o łącznej mocy około 850 MW.  W roku 2022 moc źródeł OZE na obszarze Enei Operator może wzrosnąć o blisko 700 MW, nie licząc mikroinstalacji przyłączanych głównie na zgłoszenie - mówi WNP.PL Marek Rusakiewicz, prezes zarządu Enei Operator.

• - W roku 2022 spodziewamy się stabilizacji w wolumenach dostaw energii i „powrotu” do dynamiki obserwowanej przed pandemią. Zakładamy, że duże przedsiębiorstwa ustabilizują swą działalność, a wzrosty w taryfach G wyhamują - mówi Marek Rusakiewciz, prezes Enei Operator.
• - Enea Operator od pięciu lat konsekwentnie wydaje na inwestycje około miliarda złotych rocznie. W poprzednim roku utrzymaliśmy ten trend. Istotną część tych nakładów, bo ponad 90 proc., jak zwykle przeznaczyliśmy na inwestycje sieciowe - informuje Marek Rusakiewicz. 
• O wyzwaniach stojących przed segmentem dystrybucji energii elektrycznej, planowanych w nim inwestycjach i o znaczeniu tego sektora dla transformacji energetyki będziemy rozmawiali podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który odbędzie się w dniach 25-27 kwietnia 2022 roku. Zapraszamy.

Marek Rusakiewicz, prezes zarządu Enei Operator (Fot. mat. Enea Operator)

Jaka była w 2021 roku koniunktura na terenie działania spółki - w porównaniu z 2020 rokiem?

- Przy takim porównaniu należy pamiętać, że rok 2020 był bardzo specyficzny - przede wszystkim ze względu na początek pandemii i pierwsze lockdowny. W tymże roku zanotowaliśmy prawie dwuprocentowy spadek wolumenu dostawy energii elektrycznej.

Obniżenie zapotrzebowania na energię elektryczną było w szczególności spowodowane zmianą zachowań odbiorców podczas pierwszego lockdownu, czyli w okresie kwiecień-czerwiec 2020.

Zobacz także: Enea Operator przetestowała prototypowe magazyny energii. To idzie w parze z nową strategią

W tym czasie, w obliczu nowej sytuacji pandemicznej, przedsiębiorstwa istotnie ograniczyły pobory energii elektrycznej, co miało wpływ na nasze wykonanie dostaw energii w roku 2020. W drugim półroczu sytuacja zaczęła się stabilizować, a przedsiębiorstwa zaczęły wykazywać zapotrzebowanie na energię elektryczną, charakterystyczne dla okresów przed pandemią.

Czytaj również: Tauron ma nową spółkę. Zajmie się zieloną energią

W roku 2021 wyraźnie widać, że odbiorcy „nauczyli się” funkcjonować w nowej rzeczywistości i wykorzystywać mechanizmy wsparcia. W związku z tym miesięczne wolumeny dostaw ustabilizowały się, a nawet zanotowały w wielu przypadkach wyraźne wzrosty.

Rok 2021 zakończył się łącznym wzrostem wolumenu energii dostarczanej do odbiorców na poziomie prawie 5 proc. - w porównaniu do „specyficznego” roku 2020 i o prawie 3 proc. w porównaniu do roku 2019.

"Inwestycje sieciowe to przede wszystkim realizacja obowiązków prawnych nałożonych na OSD"

Czy w 2022 roku spodziewacie się wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w porównaniu do 2021 roku? Jakie założenia zostały przyjęte do taryfy na 2022 rok?

- W roku 2022 spodziewamy się stabilizacji w kwestii wolumenów dostaw energii i „powrotu” do dynamiki obserwowanej przed pandemią.

Zakładamy, że duże przedsiębiorstwa ustabilizują swoją działalność, wzrosty w taryfach G wyhamują natomiast - ze względu na nasycenie pracą zdalną, która jednak w pewnym stopniu zapewne się utrzyma.

W taryfie uwzględniliśmy również dynamiczny wzrost instalacji prosumenckich, co związane jest ze wzrostem autokonsumpcji. Zatwierdzona na rok 2022 taryfa została skalkulowana zgodnie z naszymi założeniami w zakresie wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną, a wskaźniki wzrostu wynikają z ustaleń i wymiany prognoz z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki.

Taryfa na 2022 rok jest zgodna z oczekiwaniami spółki czy nie zadowala firmy?

- Cieszymy się, że taryfa na rok 2022 weszła w życie 1 stycznia - w odróżnieniu od poprzedniego roku, w którym taryfa na rok 2021 zaczęła obowiązywać z miesięcznym opóźnieniem.

Kalkulację stawek opłat w nowej taryfie przeprowadzono z uwzględnieniem wielu kluczowych elementów dla funkcjonowania spółki, w szczególności dotyczących planowanych na kolejny rok kosztów w obrębie oczekiwanych i wymaganych inwestycji.

Pozwoli nam to na dalszy rozwój również w tak istotnych obszarach, jak na przykład energetyka odnawialna - mam tu na myśli przede wszystkim mikroinstalacje czy popularyzację elektromobilności.

Oczywiście zawsze przydałoby się więcej środków na realizację dodatkowych projektów i celów, ale zdajemy sobie sprawę, że taryfa musi być pewnym kompromisem między naszymi oczekiwaniami a oczekiwaniami klientów... Myślę, że w tym roku wypracowane warunki są racjonalne.


Ile wyniosły inwestycje spółki w 2021 roku, a jakie nakłady inwestycyjne planowane są na 2022 rok?

- Enea Operator od pięciu lat konsekwentnie wydaje na inwestycje około miliarda złotych rocznie. W poprzednim roku utrzymaliśmy ten trend. Istotną część tych nakładów, bo ponad 90 proc., jak zwykle przeznaczyliśmy na inwestycje sieciowe.

Inwestycje sieciowe to przede wszystkim realizacja obowiązków prawnych nałożonych na OSD, w tym w szczególności przyłączanie klientów do sieci oraz rozwój i modernizacja istniejącego majątku.

Inwestycje te służą przede wszystkim poprawie bezpieczeństwa energetycznego, w tym niezawodności i jakości dostaw, budowie sieci inteligentnych, a także zwiększaniu potencjału przyłączania do sieci źródeł rozproszonych. Pozostałe inwestycje to zadania z obszaru teleinformatyki, transportu oraz budynków, a także pozyskania sprzętu specjalistycznego dla służb technicznych.

Ten trend wydatków inwestycyjnych chcemy utrzymać również w tym roku, pamiętając także o rozpoczęciu realizacji obowiązku wynikającego ze zmian w ustawie Prawo energetyczne, który dotyczy montażu liczników zdalnego odczytu.

Jakie są zatem plany spółki dotyczące wymiany liczników na inteligentne? Jaka jest skala projektu?

- Enea Operator od początku skupiała się na instalacji liczników bilansujących w głębi sieci, czekając na szczegółowe wytyczne związane z masowym wdrożeniem smart meteringu.

Na koniec 2021 roku mieliśmy zainstalowanych ok. 156 tys. liczników zdalnego odczytu u naszych klientów, co stanowi prawie 7 proc. wszystkich odbiorców. Do końca 2023 roku planujemy zwiększyć ten udział do co najmniej 15 proc., a do końca 2028 roku - do 80 proc.

Kiedy ruszą przetargi spółki na dostawę liczników ze zdalnym odczytem na potrzeby wymiany tradycyjnych liczników na te ze zdalnym odczytem określonego ustawą i czy to będą przetargi tylko na liczniki czy także na ich montaż?

- Właśnie podpisaliśmy umowy na dostawę ponad 300 tys. liczników zdalnego odczytu z modułami komunikacyjnymi w technologii GSM.

Jeżeli chodzi o pełny rollout (czyli o wymianę  liczników zgodnie z ustawą - przyp. red.), jesteśmy w trakcie konsultacji rynkowych i przygotowań do przetargów.

Jaka była ogólna moc OZE przyłączonych do sieci spółki na koniec 2021 r., w tym mikroinstalacji, i jak dużo źródeł OZE ogółem przybyło w sieci spółki w minionym roku?

- W ubiegłym roku do sieci Enei Operator przyłączyliśmy blisko 47 tys. źródeł OZE o łącznej mocy około 850 MW. 99 proc. z nich (46 883 szt.) stanowiły mikroinstalacje, a w ujęciu mocowym ich udział stanowił około 47 proc. (398 MW).

Blisko 100 proc. liczby przyłączonych źródeł OZE w ubiegłym roku stanowiły instalacje fotowoltaiczne, co daje ok. 73 proc. przyłączonych w 2021 roku mocy wytwórczych.

Na koniec 2021 r. łącznie do naszej sieci przyłączonych było blisko 110 tys. źródeł OZE o sumarycznej mocy około 2,9 GW. Zmieniła się struktura mocy wytwórczych instalacji OZE.

Dynamiczny przyrost instalacji PV w ostatnich 2 latach spowodował, że na koniec ubiegłego roku udział tego rodzaju źródeł jest już na zbliżonym poziomie do źródeł wiatrowych - odpowiednio 43 proc. i 49 proc. Dwa lata wcześniej wyraźnie dominująca była generacja wiatrowa, która stanowiła wówczas blisko 70 proc. mocy wszystkich źródeł OZE przyłączonych do naszej sieci.

Czy na początku 2022 r. obserwujecie wzrost zainteresowania przyłączaniem mikroinstalcji PV, a jeśli tak, to czy należy wiązać to ze zmianą zasad rozliczeń prosumentów, co nastąpi za kilka miesięcy?

- Zmiana zasad rozliczeń prosumentów wywołała spory „ruch” na rynku mikroinstalacji PV, zwłaszcza w obliczu medialnych informacji, iż nastąpi to z początkiem bieżącego roku. Dlatego prawdziwy „boom” w liczbie zgłoszeń przyłączenia mikroinstalacji odnotowaliśmy w październiku i listopadzie ubiegłego roku.

Tendencja ta spadła po uchwaleniu nowelizacji ustawy o OZE, która spowodowała, że granicznym terminem dokonania zgłoszenia, gwarantującym rozliczanie energii pobranej z i wprowadzonej do sieci w systemie opustów (tzw. net-metering), jest 31 marca 2022 r. W styczniu bieżącego roku nie odnotowaliśmy ponadprzeciętnej liczby wniosków, jednakże sytuacja ta zmieniła się już w lutym i marcu.

Jakie będą skutki zmian rozliczeń prosumentów dla pracy sieci ? Czego się spodziewacie?

- Przewidujemy, że nowe zasady rozliczeń w tzw. systemie net-bilingu spowodują spadek liczby mikroinstalacji przyłączanych do sieci Enei Operator, zwłaszcza w początkowym okresie.

Z technicznego punktu widzenia zmiana zasad rozliczeń powinna zlikwidować, a co najmniej znacząco zmniejszyć zjawisko przewymiarowywania mikroinstalacji.

Z założenia prosument to konsument, który produkuje energię elektryczną na własne potrzeby i nie powinien sprzedawać energii, lecz magazynować jej nadwyżki. Przy utrzymaniu dotychczasowego systemu rozliczeń nie byłoby motywacji do tego, aby zakupić domowy magazyn energii, ponieważ utrzymywałoby się powszechne przekonanie, że to sieć energetyczna stanowi zbiorowy, wręcz nieograniczony magazyn, co oczywiście nie jest prawdą.

Warto jednak zauważyć, że zasady rozliczeń to tylko jeden z elementów wpływających na rozwój energetyki prosumenckiej. Nie należy zapominać o takich elementach jak dotacje w ramach programów „Mój prąd” i „Czyste Powietrze”, ulga podatkowa czy ceny energii.


O ile i w jakich technologiach może wzrosnąć moc OZE innych niż mikroinstalacji przyłączonych do sieci spółki w 2022 roku, sądząc na podstawie czynnych umów przyłączeniowych?

- Zgodnie z aktualnymi harmonogramami zawartymi w umowach o przyłączenie do sieci w roku 2022 moc źródeł OZE na obszarze Enei Operator może wzrosnąć o blisko 700 MW. Blisko 70 proc. tej mocy dotyczyć będzie przyłączeń instalacji fotowoltaicznych. Podkreślić jednak należy, że proces przyłączeń instalacji OZE jest dynamiczny i w wielu przypadkach dochodzi do zmian w trakcie jego realizacji.

Zmiany te na podstawie wniosków kierowanych przez inwestorów instalacji OZE dotyczą w szczególności właśnie wydłużenia terminów określonych w harmonogramach. Bywają również przypadki, gdy ostatecznie nie dochodzi do wybudowania obiektów i - na wniosek inwestorów - rozwiązuje się umowy o przyłączenie.

Czy w 2021 r. spółka odmawiała wydawania warunków przyłączenia OZE? A jeśli tak, to jakie były skala i przyczyny tego działania - i jak pod tym względem firma widzi 2022 rok? 

- W roku 2021 mieliśmy przypadki, w których odmawialiśmy wydania warunków przyłączenia dla źródeł OZE. Okoliczności takie wystąpiły dla około tysiąca przypadków. Żadna z tych odmów nie dotyczyła mikroinstalacji.

Najczęściej odmawialiśmy przyłączenia źródeł energii z powodów technicznych, takich jak przeciążenia elementów sieci dystrybucyjnej, brak bilansowania łącznej planowanej mocy wytwórczej z zapotrzebowaniem w danym węźle sieciowym, do którego nastąpić miałoby przyłączenie oraz przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia w sieci dystrybucyjnej.

Przy badaniu obciążalności linii energetycznych uwzględniane muszą być źródła już przyłączone do sieci, ale także wcześniej zgłoszone, planowane do przyłączenia. Liczba zgłaszanych do przyłączenia obiektów oraz nasycenie poszczególnych obszarów taką pulą obiektów mogą powodować przeciążenia elementów sieci dystrybucyjnej.

Nie sposób dopuścić do przekroczenia dopuszczalnego poziomu napięcia, ponieważ może to spowodować znaczące zagrożenia w funkcjonowaniu sieci, a także doprowadzić do powstania warunków, w których nie ma możliwości wyprowadzenia mocy z danego źródła energii.

Czy - zdaniem spółki - można i należałoby poprawić prawo, żeby ułatwić OSD inwestycje zwiększające możliwości przyłączania odbiorców i OZE, a jeśli tak, to w pierwszej kolejności co jest do zmiany i dlaczego?

- Będziemy zadowoleni z każdego rozwiązania, które ułatwi nam naszą działalność inwestycyjną. Jednak staramy się nie czekać na gotowe propozycje, ale być też ich inicjatorem.

Pozostajemy aktywni na forum Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, gdzie - we współpracy z innymi OSD - na bieżąco pracujemy nad propozycjami zmian prawnych.