Trwają konsultacje publiczne dotyczące zniesienia tzw. obliga giełdowego na energię elektryczną. Celem wprowadzenia 100 proc. obliga była poprawa transparentności, płynności, głębokości rynku energii oraz ochrona odbiorców energii - przede wszystkim przemysłowych. Te przesłanki nadal są aktualne.
- Pod koniec stycznia 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska opublikowało projekt zmiany prawa energetycznego, likwidujący obligo - czyli obowiązek sprzedaży energii elektrycznej przez giełdę.
- Rafał Gawin, prezes URE, przypomina, że celem wprowadzenia obliga była poprawa transparentności, płynności i głębokości rynku energii. Te przesłanki nadal są aktualne.
- Piotr Zawistowski, prezes TGE, mówi, że w wielu innych krajach UE handel energią na giełdach jest normalnym, niebudzącym zdziwienia zjawiskiem. Tak jest np. w Skandynawii.
Pod koniec stycznia 2021 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska opublikowało projekt zmiany prawa energetycznego likwidujący obligo, czyli obowiązek sprzedaży energii elektrycznej przez giełdę.
Stosowny projekt zmian w ustawie Prawo energetyczne trafił do konsultacji publicznych. Konsultacje w tej sprawie mają potrwać do 25 lutego.
Obligo nadal potrzebne
- Przy wprowadzaniu obliga giełdowego chodziło zarówno o poprawienie transparentności, płynności i głębokości rynku energii, jak i o poprawne rozliczanie mechanizmów pomocy publicznej. Te przesłanki nadal są aktualne - podkreśla Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE).
Ocenia, że wciąż istnieją mechanizmy rozliczania pomocy (np. wsparcia dla OZE) względem cen rynkowych, kształtowanych na giełdzie energii.
- Projektując zmiany, trzeba pamiętać o tych aspektach - również o pomocy publicznej - wskazuje Rafał Gawin.
Przypomina, że przepisy dopuszczają możliwość wyłączenia z obliga giełdowego kontraktów zawartych przed wprowadzeniem obowiązku sprzedaży 100 proc. energii przez giełdę. Dzięki tej ewentualności, realnie przez giełdę sprzedano w 2020 roku mniej energii niż poza nią.
- Za 2020 r. łączna ilość energii, która była poza obligiem giełdowym, to 33 terawatogodziny. Porównując to z 25 terawatogodzinami energii z obliga, praktycznie można powiedzieć, że cały ten potencjał, czy też możliwość odstępstwa od obliga giełdowego, została wykorzystana - powiedział Rafał Gawin.
Handel energią na giełdzie to normalne zjawisko
- Pamiętajmy, że cena energii elektrycznej ustalana na giełdzie jest wykorzystywana w wielu obszarach innych niż sam handel energią elektryczną - jako np. narzędzie generowania benchmarku cenowego - mówi Piotr Zawistowski, prezes Towarowej Giełdy Energii (TGE).
Przypomina, że poziom obliga był elementem polityki energetycznej. Wprowadzenie 100 proc. obliga Ministerstwo Energii uzasadniało różnymi względami, ale w szczególności wzrostem cen energii, co obserwowaliśmy w 2018 r., oraz ochroną odbiorców końcowych, w szczególności odbiorców przemysłowych.
W wielu innych państwach UE handel energią na giełdach jest normalnym, niebudzącym zdziwienia zjawiskiem.
- W krajach skandynawskich nikt nie dyskutuje z tym, że transakcje zawiera się na giełdzie, gdzie wszyscy uczestnicy rynku mają transparentną cenę, transparentny dostęp do rynku i transparentny dostęp do energii elektrycznej - niezależnie od tego, czy są małą firmą obrotu, czy dużą - podkreśla Piotr Zawistowski.
Zwraca uwagę, że w chwili, kiedy rynek energii będzie płytszy, będzie coraz więcej wątpliwości ze strony uczestników rynku, czy to, co się na rynku dzieje, jest wynikiem gry rynkowej, czy też mniej lub bardziej intencjonalnych zachowań niektórych uczestników. Będzie więc dyskusja, czy indeksy, które będą generowane, są wiarygodne...
W lutym 2021 r. URE opublikował raport dotyczący realizacji obliga giełdowego w 2019 roku. Z danych wynika, iż w rzeczywistości dotyczyło ono 45,8 proc. energii elektrycznej wytworzonej przez przedsiębiorstwa objęte badaniem, co stanowiło 35,7 proc. ogółu energii wyprodukowanej w 2019 r. w kraju.
Sprzedaż pozagiełdową umożliwiono przedsiębiorcom, którzy zawarli umowy przed 1 stycznia 2019 r.
